Serum C-reactive protein and nutritional parameters in hemodialysis patients

Abstract

Background/Aim. Inflammation is the most important factor in the genesis of vascular complication in the endstage renal disease. The serum C-reactive protein (CRP) level is a sensitive marker of systemic inflammation as well as a predisposing factor for cardiovascular and all cause mortality in patients on hemodialysis. Albumin is the negative acute phase protein and its synthesis declines during the inflammation. The patients undergoing hemodialysis have a high prevalence of protein-energy malnutrition, due to reduced protein synthesis and increased degradation. The low serum albumin levels in these patients originate from the complex setting of conditions with systemic inflammatory response as a major cause, malnutrition and overhydratation. The aim of this study was to determine the prevalence of elevated CRP levels in the dialysis patients and to analyse its correlation with serum albumin levels and other parameters of nutritional status. Methods. The study included 49 patients on maintenance hemodialysis at the Department of Hemodialysis, Clinic of Nephrology, Military Medical Academy, Belgrade, Serbia. In order to analyse the parameters, the blood samples were taken during the arteriovenous fistula (AVF) puncture and before the second weekly dialyse. The following parameters were determined: serum levels of urea and creatinine before and after the dialysis procedure, CRP, hemoglobin, fasting glycemia, total cholesterol, triglycerides, albumins, iron, glycosylated hemoglobin (HbA1c), fasting insulinemia and C-peptide only before the dialysis. Results. Out of 49 patients on maintenance hemodialysis, 37 (75.5%) were males and 12 (24.5%) females with the average age of 56.04 ± 13.93 years. The average duration of the dialysis treatment was 7.37 ± 5 years. The high serum CRP levels (more than 3 mg/L) was found in 65.3% of patients. Singificantly more diabetic patients were observed in the group with the higher CRP levels (n = 12) compared to the group with the normal CRP levels (n = 3) (p ≤ 0.05). A significant positive correlation was found between the CRP value and urea values after the dialysis procedure. We found negative correlation between the CRP values and serum albumin, HbA1c, total cholesterol and triglyceride levels, with no statistical significance. Conclusion. Our study observed a high rate of inflammation in the dialysis patients presenting as high frequency of the elevated CRP levels in the examined group. Negative correlation between CRP levels and serum albumin as well as with some other parameters of nutritional status, suggests that chronic inflammation may be the missing link that actually connect protein energy malnutrition with high morbiditiy and mortality rate in these patients.

Uvod/Cilj. Inflamacija je jedan od glavnih faktora odgovornih za nastanak vaskularnih komplikacija kod bolesnika sa terminalnom bubrežnom insuficijencijom. C reaktivni protein (CRP) se smatra senzitivnim markerom sistemske inflamacije, kao i faktorom koji doprinosi povećanom riziku od opšteg i kardiovaskularnog mortaliteta. Albumin je negativni protein akutne faze zapaljenja i njegova sinteza opada sa napredovanjem sistemske inflamacije. Za bolesnike na hemodijalizi poznato je da pate od visokog stepena proteinske malnutricije usled smanjene sinteze proteina i njihove pojačane razgradnje. Nizak nivo serumskog albumina kod tih bolesnika je posledica kompleksnog stanja koje podrazumeva sistemsku inflamaciju, malnutriciju i prekomernu hidrataciju. Cilj naše studije bio je da se ispita učestalost povišenog serumskog CRP-a u našoj populaciji dijaliznih bolesnika i da se utvrdi stepen njegove korelacije sa serumskim albuminom i drugim parametrima nutritivnog statusa. Metode. Ispitivanjem je obuhvaćeno 49 bolesnika na hroničnom programu hemodijalize u Centru za hemodijalizu Klinike za nefrologiju Vojnomedicinske akademije u Beogradu. Uzorci krvi za analizu uzimani su tokom punkcije arteriovenske fistule, a pre druge nedeljne hemodijalize. Određivanu su sledeći parametri: serumski nivo uree i kreatinina pre i posle procedure, CRP, hemoglobin, glikemija, ukupni holesterol, trigliceridi, glikozilirani hemoglobin (HbA1c), insulinemija i C-peptid pre hemodijalize. Rezultati. Od ukupno 49 dijaliznih bolesnika, bilo je 37 (75,5%) muškaraca i 12 (24,5%) žena, prosečne starosti 56,04 ± 13,93 godine. Dužina lečenja hemodijalizom je prosečno iznosila 7,37 ± 5 godina. Povišene vrednosti serumskog CRP-a (više od 3 mg/L) imalo je 65,3% bolesnika. U grupi bolesnika sa povišenim nivoom CRP-a u serumu, bilo je značajno više dijabetičara (n=12) u odnosu na grupu sa normalnim nivoom CRP-a u serumu (n = 3) (p ≤ 0,05). Uočili smo postojanje značajne pozitivne korelacije između serumskog CRP-a i serumske uree nakon dijaliznog procesa. U ispitivanoj grupi postojala je negativna korelacija između serumskog CRPa i serumskog albumina, HbA1c, ukupnog holesterola i triglicerida. Ta korelacija nije bila statistički značajna. Zaključak. Naša studija je potvrdila visok stepen sistemske inflamacije kod dijaliznih bolesnika izražene kroz visoku učestalost povišenih vrednosti serumskog CRP-a. Negativna korelacija između nivoa serumskog CRP-a i serumskog albumina kao i drugih nutritivnih parametara, sugeriše da hronična inflamacija može biti ključna karika koja povezuje proteinsku malnutriciju sa visokim morbiditetom i mortalitetom ovih bolesnika.